Ölü Alışveriş Merkezleri & Gelecek İçin Birkaç Öngörü, MallX

Ölü Alışveriş Merkezleri

Ölü alışveriş merkezleri, iş ve yaya trafiğinde önemli bir düşüş yaşayan, birçok boş mağazaya ve genel bir canlılık eksikliğine yol açan alışveriş merkezlerini ifade ediyor. Bu alışveriş merkezleri genellikle değişen tüketici tercihlerinden, çevrimiçi alışverişten kaynaklanan rekabetten, ekonomik gerilemelerden veya bölgedeki daha yeni, daha çekici perakende gelişmelerinin ortaya çıkmasından muzdaripler.

Tipik olarak, ölü alışveriş merkezleri bir zamanlar çeşitli mağazalar, restoranlar ve eğlence seçenekleri sunan hareketli etkinlik merkezleri. Bununla birlikte, tüketici davranışları değiştikçe ve daha yeni perakende formatları ortaya çıktıkça, birçok geleneksel alışveriş merkezi uyum sağlamakta zorlanıyorlar.

Ölü alışveriş merkezlerinin bazı ortak özellikleri arasında boş vitrinler, boş otoparklar, loş aydınlatma ve alışveriş yapanların eksikliği ilk göze çarpanlar. Bu alışveriş merkezlerinin indirim mağazaları veya özel mağazalar gibi kalan birkaç kiracısı var. Ancak genel doluluk oranları oldukça düşük.

Birçok geleneksel alışveriş merkezinin sayısının gittikçe azalmasına rağmen, onları yeniden düzenlemek için bazı çabalar sarf edilmekte.  Örneğin, bazı ölü alışveriş merkezleri, alanı canlandırmak için konut birimleri, ofisler veya eğlence mekanları içeren karma kullanımlı gelişmelere dönüştürülüyor. Diğer bazı alışveriş merkezleri ise yeniden inşa edilebilmeleri için yıkılıyorlar.

Ölü alışveriş merkezleri fenomeni, son yıllarda, fotoğrafçıların ve şehir kaşiflerinin, bir zamanlar gelişen bu perakende alanlarının ürkütücü ve nostaljik atmosferini belgelemesiyle de dikkat çekiyor.

Düşüş Nedenleri:

Alışveriş merkezlerinin azalmasına çeşitli faktörler katkıda bulunmakta. Önemli bir faktör, e-ticaretin ve çevrimiçi alışverişin yükselişi.  Ek olarak, tüketici tercihlerindeki ve alışveriş alışkanlıklarındaki değişiklikler, alışveriş merkezlerine giden yaya trafiğinin azalmasına neden oluyor. Özellikle genç jenerasyon, standart bir formattan ziyade daha benzersiz ve kişiselleştirilmiş alışveriş deneyimlerini tercih ediyorlar.

Ekonomik Faktörler: Ekonomik gerilemeler ve durgunluklar da alışveriş merkezlerinin yaşayabilirliğini etkiliyor. Finansal krizler meydana geldiğinde, tüketiciler perakende harcamaları azaltıyorlar. Bu eğilim işletmecileri zor durumda bırakıyor ve kapanmalarına neden yol açıyor. Depremler, doğal afetler ve göç gibi yerel ekonomideki değişimler, alışveriş merkezlerini harcama gücünün azalmasına neden olan diğer faktörler.

Aşırı Doygunluk ve Rekabet: Bazı bölgelerde, alışveriş merkezlerinin sayısı talebin üzerinde olması mahalli pazarların aşırı doygun olmasına yol açabiliyor. Birden fazla alışveriş merkezi aynı müşteri tabanı için rekabet ettiğinde, genel satış potansiyelini seyreltmekte ve bireysel alışveriş merkezleri için daha zayıf performansa neden olmakta. Bu aşırı doygunluk durumu, yakınlarda daha yeni, daha modern alışveriş merkezleri veya yaşam tarzı merkezleri inşa edildiğinde daha da kötüleşebiliyor. Müşteriler ve kiracılar eski alışveriş merkezlerinden uzaklaşması yeterli kar üretemeyen işletmelerin iflasıyla sonuçlanıyor.

Değişen Perakende Ortamı: Perakende sektörünün kendisi son yıllarda önemli dönüşümler geçiriyor. Hızlı moda, indirim mağazaları ve fiyat dışı perakendecilerin yükselişi, birçok alışveriş merkezinin güvendiği geleneksel mağaza modelini bozmakta. Ayrıca, büyük mağazalarının sayısının artması ve açık hava alışveriş merkezlerinin ölçeklerinin genişlemesi, müşterileri kapalı alışveriş merkezlerinden uzaklaştırıyor.

Yeniden Kullanma ve Yeniden Geliştirme: Ölü alışveriş merkezlerine yeni bir hayat vermek için, bazıları yeniden tasarlanıyor veya yeniden geliştiriliyor. Bu, boş alanların ofisler, tıbbi tesisler, eğitim kurumları veya toplum merkezleri gibi alternatif kullanımlara dönüştürülmesi mümkün. Bazı durumlarda, ölü alışveriş merkezleri tamamen yıkılarak arazi karma kullanımlı kompleksler, parklar veya konut binaları gibi yeni gelişmeler için kullanılıyor.

Topluluklar Üzerindeki Etkisi: Alışveriş merkezlerinin azalmasının topluluklar üzerinde önemli sosyal ve ekonomik etkileri var.  İş kayıpları hem perakende çalışanlarını ve işletmeleri hem de bakım, güvenlik ve yönetim gibi destek hizmetlerinde çalışanları etkiliyor. Alışveriş merkezlerinin kapatılması, yerel yönetimler için vergi geliri kaybına da yol açıyor. Ek olarak, bir topluluğun sosyal dokusu ve etkileşimleri, bir zamanlar canlı olan bu toplanma yerleri ortadan kalkabilir.

Genel olarak, ölü alışveriş merkezleri fenomeni, tüketici davranışının gelişen doğasını ve geleneksel perakende alanlarının bu değişikliklere uyum sağlamada karşılaştığı zorlukları yansıtıyor. Türkiye’de kısa vadede büyük değişikliklerin olacağına dair bazı öncü emareler görülüyor. Bir çok avm’de talep azlığı veya dükkanların büyük ölçüde kapanmaya başlamış olduğu görülüyor. 30.000 metrekare ve altında kalan avm’lerin büyük çoğunluğunun ticari hayatlarına devam edebilmeleri ise küçük bir olasılık.